Informacje ogólne
Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz.U. z 30 kwietnia 2014, poz.567) zasiłek dla opiekuna osoby niepełnosprawnej będzie przysługiwał osobie, jeżeli decyzja o przyznaniu jej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wygasła z mocy prawa z dniem 1 lipca 2013 r., na podstawie uznanego za niekonstytucyjny art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw.
Zasiłek dla opiekuna przysługuje za następujące okresy (art. 2 ust. 2 pkt 1-2 w/w ustawy):
- od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie ustawy, w których osoba spełniała warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r.;
- od dnia wejścia w życie ustawy, jeżeli osoba spełnia warunki do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r.
Zasiłek dla opiekuna nie przysługuje za okresy, w których (art.2 ust. 5 pkt 1-2 w/w ustawy):
- osobie ubiegającej się o zasiłek dla opiekuna zostało ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego lub
- na osobę wymagającą opieki zostało ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego innej osobie.
Zasiłek dla opiekuna za okres od dnia 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie ustawy przysługiwał wraz z odsetkami ustalonymi w wysokości odsetek ustawowych, określonej przepisami prawa cywilnego (art.2 ust. 3-4 w/w ustawy).
Postępowanie w sprawie ustalenia prawa do zasiłku dla opiekuna organ właściwy ustalający prawo do świadczeń pielęgnacyjnych wszczynać będzie na wniosek osoby ubiegającej się o zasiłek dla opiekuna. Wniosek będzie można składać maksymalnie w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. od 15 maja do 15 września 2014 r. Jeżeli w ww. okresie toczy się postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osobie, nad którą jest sprawowana opieka, wniosek może być złożony nie później niż w terminie 4 miesięcy od dnia wydania tego orzeczenia.
Ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekuna nakłada na organy, które wypłacały świadczenia pielęgnacyjne do dnia 30 czerwca 2013 r., obowiązek poinformowania - w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy - osoby, którym przysługiwało świadczenie pielęgnacyjne do dnia 1 lipca 2013 r., o możliwości złożenia wniosku o przyznanie zasiłku dla opiekuna oraz o warunkach nabywania do niego prawa. Ustawa nie zawiera delegacji do wydania rozporządzenia określającego wzór wniosku o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna. Oznacza to, że ustalenia prawa do zasiłku dla opiekuna odbywać się będzie na podstawie podania/wniosku strony. Organy właściwe realizujące świadczenia rodzinne i zasiłek dla opiekuna, w celu usprawnienia procedury przyznawania zasiłku dla opiekuna, mogą jednak we własnym zakresie opracować własne formularze wniosków o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna. Wzór wniosku o ustalenie zasiłku dla opiekuna opracowany przez MOPR Konin znajduje się w zakładce Świadczenia->Zasiłek dla Opiekuna Osoby Niepełnosprawnej->Formularze Wniosku i Oświadczeń do Pobrania.
Niezależnie od fizycznego kształtu wniosku/podania złożonego przez stronę (sporządzonego samodzielnie przez stronę, czy też złożonego w oparciu o opracowany przez organ właściwy formularz), wniosek taki powinien zawierać co najmniej takie same dane, jak dane wymagane we wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego według stanu prawnego ustawy o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu na dzień 31 grudnia 2012 r. tzn. imię i nazwisko, PESEL, adres zamieszkania osoby sprawującej opiekę oraz dane osoby nad którą opieka jest sprawowana tj, imię, nazwisko, adres zamieszkania, PESEL.
Ponadto, od rolników, małżonków rolników lub domowników rolników ubiegających się o przyznanie zasiłku dla opiekuna, którym opieka nad niepełnosprawnym członkiem rodziny uniemożliwia prowadzenie gospodarstwa rolnego/wykonywanie w nim pracy, wymagane będzie także złożenie odpowiedniego oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań(art.3 w/w ustawy). Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia (art. 6 ust. 1 w/w ustawy).
W przypadku upływu terminu, na który została wydana decyzja, w związku z utratą ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, prawo do zasiłku dla opiekuna, w związku z uzyskaniem nowego orzeczenia, ustala się na wniosek (art. 6 ust. 2 w/w ustawy). Prawo do zasiłku dla opiekuna w związku z uzyskaniem nowego orzeczenia przysługuje, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do zasiłku dla opiekuna został złożony w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (art. 6 ust. 3 w/w ustawy). W przypadku, o którym mowa w art.6 ust. 3 w/w ustawy, prawo do zasiłku dla opiekuna ustala się, począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności (art. 6 ust. 4 w/w ustawy).
Ustalając prawo do zasiłku dla opiekuna za okres od dnia wejścia w życie ustawy, organ ustalający prawo do świadczeń pielęgnacyjnych zwraca się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, na zasadach określonych w przepisach o pomocy społecznej, w celu potwierdzenia faktu sprawowania opieki przez osobę ubiegającą się o zasiłek dla opiekuna (art. 7 ust.1 w/w ustawy).
Wywiad przeprowadza się w miejscu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną.
Kwota zasiłku dla opiekuna wynosi obecnie 620 zł miesięcznie.